شرایط بازنشستگی متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند سال‌های پرداخت حق بیمه، سن بیمه‌شده، سختی کار و شرایط بیمه‌شده و جنسیت او بستگی دارد.
ماده های 76، 77 و 78 قانون تامین اجتماعی، انواع بازنشستگی و شرایط آن را به صورت کامل بیان کرده است، ما در اینجا به دو مدل مهم و پرکاربرد اشاره می کنیم.
برای احراز بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی تحقق دو عامل ضروری است؛
- داشتن سن مقرر در قانون
- احراز سابقه لازم (مدت زمان بیمه پردازی)
بنابراین اگر بیمه شده‌ای سال‌های زیادی را با داشتن یکی از شروط فوق سپری کرده باشد ولی شرط دیگر هنوز تحقق نیافته باشد، امکان بازنشستگی وی مطابق قوانین و مقررات وجود ندارد.
سن و سابقه بازنشسته
- ۶۰ سال سن برای آقایان و ۵۵ سال سن برای خانم‌ها با ۲۰ سال سابقه بیمه پردازی
- ۵۰ سال سن برای آقایان و ۴۵ سال سن برای خانم‌ها با حداقل ۳۰ سال سابقه بیمه پردازی
- بیمه‌شدگانی که دارای ۳۵ سال سابقه بیمه پردازی هستند بدون شرط سنی می‌توانند از مستمری بازنشستگی برخوردار شوند.
بازنشستگی زودتر از موعد
۶۰ سال سن برای آقایان و ۵۵ سال سن برای خانم‌ها با ۱۰ سال سابقه بیمه پردازی: در این حالت بیمه شده می‌تواند با۱۰ سال سابقه و بیشتر تا۲۰ سال، درخواست بازنشستگی کند که مستمری وی به میزان سنوات پرداخت حق بیمه خواهد بود (بین ۱۰ تا۲۰ روز حقوق). در این صورت ماده ۱۱۱ (حداقل حقوق مستمری بازماندگان و یا مستمری بازنشستگان و مستمری ازکارافتادگان کلی جمع حقوق و مزایا نباید از حداقل حقوق کمتر باشد) قابل اجرا نیست و چنانچه حقوق وی از حداقل پایین‌تر باشد، مستمری تا حداقل حقوق افزایش نمی‌یابد.
نکته: ضمناً کسانی که سن آنها به میزان مقرر در این بند رسیده باشد، ولی زیر ۱۰ سال سابقه بیمه پردازی داشته باشند، می‌توانند با پرداخت حق بیمه سنوات کسری تا ۱۰ سال سابقه، با ۱۰ روز حقوق بازنشسته شوند.
مدارک مورد نیاز برای درخواست بازنشستگی
- اصل شناسنامه و کارت ملی وکپی تمام صفحات آنها
- اصل دفترچه بیمه
- اصل و تصویر صفحات شناسنامه افراد تحت تکفل
- اصل و تصویر کارت ملی افراد تحت تکفل
- اصل و تصویر سند ازدواج
مراحل درخواست بازنشستگی
- مراجعه به آخرین شعبه بیمه پردازی
- ارائه درخواست بازنشستگی
- جمع آوری سوابق
- بررسی شرایط سن و سابقه توسط واحد فنی مستمری‌های شعبه
- معرفی بیمه‌شده به بانک جهت افتتاح حساب
- اخذ مدارک مورد نیاز برای عائله‌مندی و حق اولاد به منظور کنترل اطلاعات ثبت شده در واحد نام‌نویسی
- صدور حکم بازنشستگی و تخصیص کد مستمری مربوطه
- تایید حکم بازنشستگی توسط مسئولان ذی‌ربط
- ثبت حکم تایید شده در دبیرخانه شعبه
- خلاصه سازی پرونده و ارسال پرونده قدیمی به بایگانی راکد
- محاسبه مستمری از تاریخ برقراری لغایت تاریخ روز و پرداخت آن توسط بانک
